Στο Αριστοξενο βλεπουμε ξεκαθαρα πως μια μουσικη παραδοση μπορει να διαμορφωθει εν ολιγοις απο την επιλογη συγκεκριμενων μουσικων διαστηματων ως θεμιτων και ευχαριστων.
Τα συμφωνα διαστηματα στην Αριστοξενικη θεωρηση ειναι λιγοτερα απο αυτα που εχουν επικρατησει στην Δυτικη μουσικη. Η εμφαση ειναι στην οκταβα, μετα στη πεμπτη και την τεταρτη. Αυτα τα διαστηματα λειτουργον σαν πυλωνες. Η αντιστοιχηση τους με τις χαμηλοτερες αρμονικες μια παλλομενης χορδης ειναι προφανης.
Σε αντιθεση, στην Δυτικη μουσικη το διαστημα της Μεγαλης Τριτης αποκτα σχεδον ισοδυναμη θεση. Ενω στα τροπικα συστηματα της ανατολης η μεγαλη τριτη ειναι απλως μια απο τις πολλες δυνατες υποδιαιρεσεις του τετραχορδου, η αναγορευση της ως συμφωνο διαστημα ανοιγει εναν καινουργιο συμπαν.
Η ιδιαιτερη φυσιολογικη (ισως και βιολογικη) σημασια της Μεγαλης Τριτης ειναι ξεκαθαρη:
- Η οκταβα εινα η δευτερη αρμονικη
- Η πεμπτη ειναι το διαστημα αναμεσα στην τριτη και δευτερη αρμονικη
- Η τεταρτη ειναι το διαστημα αναμεσα στην τεταρτη κα τριτη αρμονικη
- Η μεγαλη τριτη ειναι το διαστημα αναμεσα στην τεταρτη και τη πεμπτη αρμονικη
Δηλαδη δεν ειναι ενα αυθαιρετο καπριτσιο να ξεχωρισει αυτο το διαστημα σαν ενας προσθετος πυλωνας ενος μουσικου συστηματος. Ομως ο συμφωνος η διαφωνος χαρακτηρας ατονει οσο μικραινουν τα διαστηματα. Ετσι εχουμε το φαινομενο οτ ενω η Μικρη Τριτη δεν εμφανιζεται σαν προφανης σχεση αρμονικων, δενει μια χαρα στο διατονικο συστημα αρμονιας και θεωρητε "αρμονικη" συγχορδια (αν και πιο "σκοτεινη" η "θλιμμενη" σε σχεση με την λαμπερη Μεγαλη Τριτη.
Μπορουμε λοιπον να απλοποιησουμε τον ιστορικο αλγοριθμο που μας οδηγησε απο τις μουσικες παραδοσεις της Μεσογειου / Μεσοποταμιας σε αυτες της Δυσης ως το τσιμενταρισμα δυο διαστηματων (μεγαλη κα μικρη τριτη) σε συγκεκριμενες θεσεις και η αναγορευση τους ως συμφωνων. Μια επεκταση της λογικης που ξεχωριζει τα διαστηματα τεταρτης και πεμπτης.
Το ενδιαφερον εινα οτι σε αυτη την εμπεδωση του ρολου της τριτης, χανει σχετικη σημασια το διαστημα τεταρτης. Οι βασικες αρμονικες τριαδες δεν την περιλαμβανουν. Ουσιαστικα θυσιαζεται για να αφησει χωρο για την αναπτυξη του καινουργιου μουσικου συμπαντος που δημιουργουν οι τριαδικες συγχορδιες.