Τα νησιά της λίμνης Titicaca: Taquile

10η μέρα: Πέμπτη 13 Αυγούστου 2015, λίμνη Τιτικάκα

Γιατί νά ρθει κανείς στο Puno -μια γκρίζα κι αδιάφορη πόλη παρά τον πλούτο των γειτονικών ορυχείων ασημιού και αυτού της φορολογίας της καλλιέργειας που εκμεταλλεύτηκαν πρώτοι οι Ίνκα και μετά οι Ισπανοί; Μα εδώ είναι το λιμάνι της λίμνης Τιτικάκα -της λίμνης που βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο στη γη: 3800 μέτρα απ' την επιφάνεια της θάλασσας! Είναι μια τεράστια λίμνη, που όταν την πλέεις την λες θάλασσα. Δεν βλέπεις στεριά, παρά τον ορίζοντα να καμπυλώνει. Τώρα, αυτό έχει καταλήξει να ακούγεται σαν ένα ταξίδι συλλογής ρεκόρ Guinness. Όμως δεν είναι! Είναι που το Peru είναι μια καταπληκτική χώρα των άκρων.

Εδώ ψηλά, η ήλιος καίει αλύπητα την μέρα, το βράδυ όμως πέφτει κρύο, παγωνιά. Πιάνει και κάτω απ το 0 -κάτι που δεν συμβαίνει αλλού στη χώρα.

Ο προορισμός της μέρας είναι κάποια παραδοσιακά νησιά στην λίμνη. Ο καιρός είναι κακός. Ξεκινάμε στις 6, το πρωί, έχοντας αρνηθεί την οργανωμένη εκδρομή του ξενώνα για 60 σόλες το κεφάλι, με σκοπό να πάρουμε το καραβάκι των ντόπιων -πιστοί στην ιδέα πως τα λεφτά μας θα πρέπει να μπαίνουν κατευθείαν στην τσέπη των ντόπιων κι όχι των μεσαζόντων. Έλα όμως που το ντόπιο καραβάκι κάνει 3 ώρες να πάει, 3 να ρθει και σ΄ αφήνει στο νησί κάνα δίωρο Είναι κι η φουσκο-λημνιά που προβλέπεται για το απογευματάκι Καταλήγουμε -με τα πολλά και μετά από ασφυκτικό μαρκάρισμα απ τους κράχτες της προκυμαίας- να πάρουμε εκδρομή, -την ίδια που αρνηθήκαμε, αλλά για 80 σόλες. Όποιος δεν έχει μυαλό, έχει σόλες!

Τα καραβάκια φεύγουν το ένα μετά τ΄ άλλο στη σειρά. Στη λίμνη η πρωινή αχλή σκαρώνει οπτασίες.

Μετά από 1 ώρα πιάνουμε Τακίλε. Ένα νησί που χει κρατήσει τον τρόπο ζωής από εποχές προ Ίνκα -με τη διαφορά πως τώρα εκθέτει αυτόν τον τρόπο ζωής στους τουρίστες για τα φράγκα. Το νησί είναι όλο πεζούλες, καλλιέργεια καλαμπόκι, πατάτα, κινόα, όλα τα καλά. Είναι στα μέρη αυτά που εξημερώθηκε η πατάτα, 6-7000 χρόνια πριν! Πατάτα! Μην την τρως σαν κάτι κοινό!

Για την ακρίβεια, το νησί κατοικείται εδώ και 10,000 χρόνια! Την εποχή της Ισπανικής κατάκτησης, έγινε τσιφλίκι του κύριου Τακίλε -ο οποίος μπήκε και στον κόπο να το βαφτίσει. Με την απελευθέρωση, η τσιφλικοκρατία συνέχισε να βασιλεύει. Αφού χρησίμευσε σαν Γυάρος, το 1937 δόθηκε πίσω στους δικαιούχους, τους από καταγωγής Τακιλένους. Τη δεκαετία του 70 οι απόγονοι τους αποφάσισαν πως η γη δεν θα πουληθεί ποτές σε ξένο!

Ο οδηγός μας, ο Alex (που κρατάει απ την Arequipa, αλλά ζει στο Puno, που έχει -μετά απο 10 χρόνια- συνηθίσει), μας ζητάει -το μάλλον προφανές- να μην τραβάμε φωτογραφίες. Αλλά με την απροσδόκητη εξήγηση πως οι ντόπιοι νοιώθουν πως οι φωτογράφιση τους κλέβει την ψυχή. Στην πράξη αποδεικνύεται πως για τις σόλες, οι ντόπιοι πουλάν και την ψυχή τους!

Οι ντόπιοι ζουν με βάση 3 αρχές:

• Ου τεμπελιάσεις!
• Ου ψεύδεσαι!
• Ου κλέψεις!

Η κοινωνική οργάνωση βασίζεται στην αλληλεγγύη: Βοηθάς τον πλησίον σου, η οικογένεια σου βοηθάει την διπλανή οικογένεια, η μια γειτονιά την άλλη! Τρεις μέρες τη βδομάδα δουλεύεις σε έργο κοινωφελές (Κοινή Ινκανική πρακτική, η λεγόμενη μίτα που άρεσε πολύ και στους Ισπανούς κι έτσι αποφάσισαν να μην εισάγουν Αφρικανούς σκλάβους που τους βγαίναν κομμάτι ακριβοί). Όταν παντρεύεται νέο ζευγάρι, όλη η κοινότητα χτίζει το καινούργιο σπίτι! Ότι πουλιέται στους επισκέπτες του νησιού μοιράζεται σ΄ όλες τις οικογένειες. Οι οικογένειες δουλεύουν εκ περιτροπής το κοινοτικό κατάστημα.

Σ'αυτόν τον τόπο, τον καλό, οι γυναίκες γνέθουν κι οι άντρες πλέκουν! Πλέκουν τα πιο αραχνό-πλεκτα σκουφιά στον κόσμο! Λίγο μετά τα 20, οι Τακιλένιοι αρχίζουν να πλέκουν ένα σκουφί που θα τους πάρει 3-4 μήνες. Το σκουφί έχει το σχήμα της καντούτα (το εθνικό λουλούδι του Περού)

και είναι τόσο σφιχτoπλεγμένο που τα βελονάκια δεν βγαίνουν!

Το σκουφί αυτό είναι και το διαβατήριο για το μέλλον. Με βάση την δουλειά στο σκουφί θα κρίνει μια Τακιλένια ποιος είναι άντρας προκομμένος, να μπορεί να κρατήσει σπιτικό. Ωστόσο, ανάμεσα στις παραδόσεις τους είναι και η δοκιμαστική συγκατοίκηση πριν τυχόν γάμο. Ένα ζευγάρι συζεί μέχρι και για 5 χρόνια για να δει αν η σχέση δουλεύει-οικονομία κοινωνικών δραμάτων.

Σαν παντρευτούν, η νύφη κάνει δώρο στον γαμπρό μια ζώνη στην οποία έχει υφάνει την ιστορία της ζωής της.

Στην εξιστόρηση αυτή χρησιμοποιούνται πάνω από 1000 σύμβολα. Γραφή, ποια γραφή? Οι Ίνκα -και οι πρόδρομοι τους- είχαν την ύφανση. Ήταν τόσο κολλημένοι στην ύφανση και την πλέξη, θά λεγες πως αυτό τους απέτρεψε απ' το να χαράξουν την πέτρα ή να σχεδιάσουν στα αγγεία αφηρημένα σχέδια σε κώδικα καταγραφής των διηγήσεων τους.

Η λίμνη είναι μεγάλη, έχει για όλους. Σχεδόν η μισή ανήκει στην Βολιβία. Μαζί και το νησί του Ίντι (του Ήλιου). Εδώ γεννήθηκε ο θεός τους, από δω (θέλουν να) κατάγονται οι Ίνκα. Συνεπώς είναι το κέντρο του κόσμου (here's your evidence for a multiverse, rather than a universe!)

Οι Ιντιάνοι λάτρευαν τον Ίντι. Να και μια ρεβιζιονιστική ερμηνεία: δεν ονομάστηκαν κατά λάθος . Ιντιάνοι! (Ε, λέμε και καμιά εξυπνάδα, να περάσει η ώρα εδώ στο Barranco στην τελευταία δύση στο Peru.)